صدای دالبی یک فناوری پردازش صوتی پیشرفته است که با کاهش نویز و بهبود کیفیت صدا، تجربه‌ای شفاف، طبیعی و فراگیر را ارائه می‌دهد. این فناوری در سینما، تلویزیون، کنسرت‌ها و سیستم های صوتی حرفه ای به کار می رو. دالبی اسم یک شرکت معتبر در زمینه ی سیستم های صوتی است. این شرکت بر روی تکنولوژی های متعددی از جمله؛ کاهش نویز، افزایش کیفیت صدا از زمان ضبط تا زمان پخش و انواع روش های فشرده سازی و ذخیره صدا کار می کند.
سیستم پردازش صدا یکی از پیچیده ترین سیستم های دنیا است. کمپانی دالبی از کلمه دالبی برای تمامی استانداردهای ارائه شده خود استفاده می کند.
همان طور که اشاره کردیم در فرایند دالبی لازم است که صدا، از ابتدا یعنی زمان ضبط صدا تا زمان پخش پشتیبانی شود تا خروجی یک صدای دالبی باکیفیت داشته باشیم.
اصطلاح صدای دالبی توسط کارشناسان و عموم مردم مورد استفاده قرار می گیرد ولی بسیاری از مردم هنوز با مفهوم دقیق و کاربرد آن آشنا نیستند. در ادامه با مفهوم دقیق صدای دالبی و کاربرد آن آشنا می شویم با ما همراه باشید.
برای مطالعه بیشتر: راهنمای انتخاب یک سیستم صوتی مناسب
صدای دالبی (Dolby) چیست؟
سینمای امروز بسیار متفاوت با سینمای 70 سال پیش است. در سینمای امروزی تصویر واضح تر است، اکثر فیلم ها رنگی هستند و از افکت های کامپیوتری استفاده می شود. اینجاست که می گوییم یکی از بزرگ ترین تغییرات در زمینه صدا رخ داده است.
کلمه دالبی معمولاً در کنار اصطلاحات 2.1 (دو به یک) یا 5.1 (پنج به یک) که نشان دهنده تعداد کانال های صوتی و تعداد باندهای پخش می باشد و برای ایجاد صدای فراگیر استفاده می شوند، قرار می گیرد. البته برخی مردم به اشتباه تصور می کنند که صدای دالبی به معنی صدای فراگیر است. در صورتی که این تصور اشتباه است چراکه این کلمه در کنار هر اصطلاح دیگری قرار می گیرد. به طور مثال:
– دالبی دیجیتال (Dolby Digital)
– دالبی پنج به یک (Dolby 5.1)
– دالبی استریو (Dolby Stereo)
– دالبی فراگیر (Dolby Surround)
اما به طور کلی دالبی یک سیستم نویز گیر است. با استفاده از فرآیندهایی که در مراحل ضبط و پخش صدا انجام می گیرند تا نویز صدا را به حداقل برسانند و صدایی شفاف و تمیز ایجاد نمایند. این نوع سیستم ممکن است در هر نوع سیستم ضبط صدایی مانند (صدای ضبط شده استریو یا انواع سیستم های فراگیر دیگر Surround) مورد استفاده قرار گیرد.
امروزه صدای دالبی در اکثر سیستم های صوتی پیاده سازی و استفاده می شود. دستگاه های ضبط و پخشی که حاوی لوگوی دالبی می باشند از این سیستم برای ضبط و پخش خود پشتیبانی می کنند. هم چنین سینماهای دالبی نیز از تجهیزاتی که دارای استاندارد دالبی هستند استفاده می کنند. بنابراین فیلمی که با این استاندارد ضبط شده باشد در هنگام پخش در این سینماها دارای بالاترین کیفیت ممکن خواهد بود.
روش کار سیستم دالبی
سیستم‌های پردازش صدا، همان‌طور که اشاره کردیم، از پیچیده‌ترین فناوری‌های صوتی محسوب می‌شوند. این سیستم‌ها برای بهبود کیفیت صدا، حذف نویزهای ناخواسته و ایجاد تجربه شنیداری بهتر طراحی شده‌اند. یکی از معروف‌ترین روش‌های پردازش صدا، سیستم دالبی است که در بسیاری از استودیوهای ضبط موسیقی، سینماها و حتی سیستم‌های صوتی خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به طور کلی، فناوری دالبی در دو مرحله اساسی عمل می‌کند: ضبط و پخش. در مرحله ضبط، تمامی صداها با افزایش حجم ذخیره می‌شوند. این افزایش سطح صدا، به ویژه در بخش‌هایی که نویزهای ناخواسته در فرکانس‌های پایین‌تر وجود دارند، به حذف یا کاهش تأثیر این نویزها کمک می‌کند. سپس، در هنگام پخش، حجم صداها دوباره کاهش می‌یابد، اما از آنجایی که نویزهای ناخواسته در مرحله اول تقویت نشده‌اند، در این مرحله نیز کاهش یافته یا تقریباً حذف می‌شوند.
برای اینکه یک سیستم صوتی دالبی واقعی باشد، لازم است که کل فرآیند، از مرحله ضبط تا پخش، با استانداردهای دالبی سازگار باشد. این بدان معناست که تجهیزات ضبط، پردازش و پخش صدا باید همگی از فناوری دالبی پشتیبانی کنند تا خروجی نهایی صدایی شفاف، باکیفیت و بدون نویز باشد. به همین دلیل، استودیوهای حرفه‌ای و سینماهای مدرن، از تجهیزات ویژه‌ای برای ضبط و پردازش صدا با این استاندارد استفاده می‌کنند تا تجربه‌ای واقع‌گرایانه و زنده برای شنوندگان و بینندگان فراهم شود.
برای مطالعه بیشتر: چگونه یک سینمای خانگی حرفه ای راه اندازی کنیم؟
روش های ساخت یک سیستم ضبط صدا
– مونوفونیک Mono
همان طور که می دانید روش های مختلفی برای ساخت یک سیستم ضبط صدا وجود دارد. ساده ترین روشی که در فیلم های اولیه به کار گرفته می شد، Mono یا مونوفونیک نامیده می شود. در روش مونو تمام صدا روی یک تراک صوتی یا کانال ضبط می شود که معمولاً روی یک بلندگو پخش می گردد.
– ضبط دوکاناله یا Stereo
در این روش صدا روی دو بلندگو در دو طرف شنونده پخش می شود. صدای دوکاناله یا همان استریو فرمت استاندارد برای پخش کننده های استریوی خانگی، تلویزیون و رادیو های FM می باشد.
– سیستم های ضبط Surround
در سیستم های ضبط Surround، میکروفن های خاصی وجود دارد که صدای محیطی را ضبط می کند. با ضبط صدا در سه یا چند جهت که روشی استاندارد برای تولید یک ترک صوتی نمی باشد. تقریباً تمامی ترک های صوتی فیلم در یک استودیویی به نام Mixing ترکیب و ایجاد می شوند.
گروهی که مسئولیت ادیت و میکس صدا را بر عهده دارند، تراک های مختلف صداهای ضبط شده (گفتگو های ضبط شده، افکت های صوتی ضبط شده و موسیقی فیلم) را گرفته و سپس تصمیم می گیرند از کدام کانال یا کانال های صوتی استفاده کنند.
ابداع واقعی صدای دالبی استریو این است که چگونه اطلاعات صوتی در داخل فضایی کوچک فیلم جا می شوند. زمانی که مهندسین دالبی کار بر روی فرمت جدید را آغاز کردند، فهمیدند که تنها می توانند دو تراک نواری را در فضای موجود جا دهند.
آن ها به منظور فراهم کردن 4 کانال صوتی مجزا، سیستم پردازش 4-2-4 یا (Processing system 4-2-4) را طراحی کردند. در این سیستم 4 کانال اطلاعات صوتی در 2 تراک کد گذاری می شوند.
